Problem z terminową spłatą długów dotyczy coraz większej ilości Polaków. W wielu przypadkach powstaje on z przyczyn od nas zupełnie niezależnych – choroby, wypadku, utraty pracy czy kryzysu ekonomicznego. Niestety, im dłużej będziemy zwlekać z uregulowaniem zobowiązania, tym większe będą szanse, że sprawa trafi do komornika, a następnie konieczne będzie wyjawienie majątku dłużnika. Co trzeba na ten temat wiedzieć? Jak wygląda sprawa o wyjawienie majątku dłużnika i co dzieje się dalej? Co poprzedza wyjawienie majątku przed sądem? Zanim wierzyciel podejmie tak radykalne kroki, jak wyjawienie majątku przed sądem, na samym początku z pewnością będzie się próbował z dłużnikiem skontaktować, aby doprowadzić do polubownego rozwiązania sprawy. Wysyłanie monitów listownych, SMS-ów, e-maili – przede wszystkim na takie działania decydują się banki, firmy pożyczkowe i inni wierzyciele. Jeśli nie spłacimy zobowiązania i nie podejmiemy próby negocjacji, w sprawę prawdopodobnie zaangażowana zostanie profesjonalna firma windykacyjna. Przedstawiciele rzeczonej firmy będą wtedy za wszelką cenę próbowali się z nami skontaktować. Na przykład poprzez wizytę w domu dłużnika lub innymi miejscu (np. w zakładzie pracy), co jest zazwyczaj bardzo stresujące. Należy przy tym pamiętać, że windykatorów obowiązują pewne granice. Nie mogą oni zasypywać nas setkami wiadomości czy codziennie pukać do naszych drzwi – w takim przypadku można uznać, że ich zachowanie nosi znamiona nękania i w związku z tym powinno zostać zgłoszone policji. Unikanie kontaktu z firmą windykacyjną (odrzucanie połączeń telefonicznych, wyrzucanie listów, kasowanie SMS-ów) prędzej czy później zakończy się tym, że wierzyciel wytoczy przeciwko nam sprawę w sądzie. Jeśli nie okaże się, że dług jest przedawniony bądź, że na przykład umowa pożyczki jest nieważna, wierzycielowi prawdopodobnie uda się uzyskać tytuł egzekucyjny, a następnie klauzulę wykonalności. Następnym krokiem jest złożenie do komornika odpowiedniego dla miejsca zamieszkania dłużnika wniosku o wszczęcie egzekucji. Należy pamiętać, że komornik nie jest stroną w sprawie, a jedynie działa na polecenie wierzyciela. Oznacza to, że możemy umówić się z komornikiem, aby ten na przykład nie zajmował naszego wynagrodzenia, ale jeśli nakaże mu to wierzyciel, i tak będzie on musiał tego dokonać. Jaką część majątku może zająć komornik? Komornik w Polsce cieszy się stosunkowo szerokimi uprawnieniami. Na wniosek wierzyciela może prowadzić egzekucję między innymi z następujących składników majątku: nieruchomości (w tym tej, w której aktualnie zamieszkujemy); ruchomości (między innymi z samochodów, sprzętu elektronicznego, biżuterii); wynagrodzenia za pracę, emerytury, renty; rachunku bankowego. Jego możliwości nie są jednak nieograniczone. Nie może on na przykład wyrzucić kogoś z domu „na bruk”, a więc bez upewnienia się, że ma on inne tymczasowe miejsce zamieszkania. Ponadto komornik nie może zająć niektórych ruchomości, takich jak niezbędnych urządzeń domowych (na przykład lodówki) czy przedmiotów potrzebnych do prowadzenia praktyk religijnych. Jeśli chodzi o rentę, emeryturę i wynagrodzenie za pracę, to istnieją kwoty wolne do zajęcia, mające zapewnić, że dłużnik mimo bycia obiektem egzekucji komorniczej będzie w stanie się utrzymać. Dla wynagrodzenia za pracę wynosi ona równowartość tak zwanej „najniższej krajowej” netto chyba, że mowa o długach alimentacyjnych – w takim wypadku wolne od zajęcia jest jedynie 40% najniższej pensji. Kwota wolna od zajęcia komorniczego obowiązuje również w odniesieniu do rachunku bankowego dłużnika. Warto także wiedzieć, że istnieją pewne środki, których komornik zająć nie może. Należą do nich przede wszystkim świadczenia opiekuńcze i wychowawcze (między innymi świadczenie 500+) czy alimenty. Żeby upewnić się, że nie zmniejszą one naszej kwoty wolnej do zajęcia, powinniśmy założyć do ich otrzymywania i przechowywania specjalne konto socjalne, do którego komornik nie będzie miał dostępu. Co może być przyczyną nieskutecznej egzekucji? Czasami prowadzenie egzekucji może być bardzo trudne bądź wręcz niemożliwe z uwagi na działania, jakie podejmuje dłużnik, aby uniknąć zarekwirowania i sprzedaży jego mienia. Często stosowanymi rozwiązaniami jest zatajanie i ukrywanie składników majątku czy przepisywanie praw do nich na członków rodziny lub inne osoby, aby uniknąć ich utraty. Jeśli komornik podejrzewa, że osoba objęta egzekucją mogła się tego typu czynności dopuścić, ma miejsce sprawa o wyjawienie majątku dłużnika. Pozwala ona ustalić, co faktycznie jest własnością dłużnika i z czego można ściągać należności wierzyciela, a także, czy nie popełnił on przestępstwa, próbując uciec przed odpowiedzialnością. Należy bowiem wskazać, że ukrywanie części majątku bądź przekazywanie go innym osobom w celu uniknięcia egzekucji jest niezgodne z obowiązującym prawem. 1 Źródło: https://prawo.gazetaprawna.pl/galerie/1108716,duze-zdjecie,2,efektywnosc-kancelarii-komorniczych-w-2017.html Jak wygląda sprawa o wyjawienie majątku? Sprawę o wyjawienie majątku dłużnika rozpoczyna się od złożenia w sądzie (tym samym, który wcześniej zadecydował o tym, że egzekucja może zostać rozpoczęta) odpowiedniego wniosku. Powinien on zawierać wszystkie najważniejsze informacje odnośnie danej sprawy, w tym: dane dłużnika, wierzyciela i komornika, który pracował nad sprawą; wysokość długu; informacje odnośnie trudności z przeprowadzeniem skutecznej egzekucji. Złożenie takiego wniosku nie jest bezpłatne. Wiąże się ono z kosztem w wysokości 40 złotych. Jeśli rzeczony wniosek zostanie złożony poprawnie, rozpocznie się postępowanie w sprawie. Dłużnik zostanie wezwany do złożenia wykazu wszystkich składników swojego majątku i złożenia przyrzeczenia, że zawarł w nim wszystkie konieczne informacje i, że są one prawdziwe. Złożenie fałszywego oświadczenia grozi odpowiedzialnością karną. Zignorowanie wezwania do sądu nie jest dobrym rozwiązaniem, bowiem może skończyć się zastosowaniem środków przymusu: grzywną, aresztem czy przymusowym doprowadzeniem do sądu. Wyjawienie majątku – co dalej? Kiedy komornik otrzyma sporządzony przez dłużnika wykaz majątku, będzie mógł (na wniosek wierzyciela) rozpocząć egzekucję z mienia, o istnieniu, którego być może wcześniej nie miał pojęcia. Co, jeśli wykaz majątku przedstawiony przez dłużnika nie rokuje skutecznej egzekucji? W takim wypadku może zostać podjęta decyzja o zawieszeniu bądź umorzeniu egzekucji komorniczej. Może ona jednak zostać wznowiona bądź rozpoczęta ponownie, jeśli stan majątkowy dłużnika się poprawi i wejdzie on w posiadanie majątku, który pozwoli na pokrycie zadłużenia. Wyjawienie majątku przed sądem przed rozpoczęciem egzekucji Jak już wiemy, wyjawienie majątku dłużnika może mieć miejsce, jeśli wierzycielowi nie udało się zaspokoić swojej należności w toku egzekucji komorniczej. Jednak to nie jedyny przypadek, w którym takie rozwiązanie może zostać zastosowane. Wierzyciel ma prawo złożyć do sądu wniosek o wyjawienie majątku dłużnika również jeszcze przed rozpoczęciem postępowania komorniczego, jeśli na podstawie posiadanej wiedzy zakłada, że majątek dłużnika nie rokuje możliwości zaspokojenia należności. Dzięki temu może on dowiedzieć się, co dłużnik rzeczywiście posiada i czy warto w takiej sytuacji rozpoczynać egzekucję komorniczą. Wyjawienie majątku dłużnika – podsumowanie Wyjawienie majątku dłużnika nie gwarantuje wierzycielowi, że dowie się on czegoś nowego i będzie w związku z tym w stanie odzyskać swoją należność, aczkolwiek nie jest to wykluczone. Nie jest też powiedziane, że dłużnik rzeczywiście złoży prawdziwe oświadczenie (chociaż, w związku z groźbą kary za składanie fałszywego oświadczenia, jest to prawdopodobne). Mimo wszystko jednak potrafi to być użyteczne narzędzie. Dzięki niemu można precyzyjnie ocenić, czy jest sens dalej prowadzić egzekucję. Bądź w ogóle ją zaczynać, biorąc pod uwagę, że wniosek o wyjawienie majątku dłużnika można złożyć jeszcze przed rozpoczęciem egzekucji. Dlatego też wielu wierzycieli z takiej możliwości korzysta, zwłaszcza, że jest ona stosunkowo mało kosztowna – złożenie wniosku wiąże się bowiem jedynie z opłatą w wysokości 40 złotych. Wyjawienie majątku dłużnika to proces, którego celem jest pozyskanie przez wierzyciela dokładnego wykazu mienia posiadanego przed dłużnika. Może on dzięki temu lepiej ocenić, czy dany dłużnik jest wypłacalny i z jakiego mienia można egzekwować spłatę należności. Wyjawienie majątku dłużnika może mieć miejsce, jeśli próba egzekucji komorniczej była nieskuteczna, ponieważ na przykład dłużnik zataił pewne elementy swojego majątku. Zdarza się również, że dłużnicy przenoszą prawo do mienia na członków swojej rodziny, żeby uniknąć zajęcia go przez komornika. Złożenie do sądu wniosku o wyjawienie majątku dłużnika wymaga uiszczenia opłaty w wysokości 40 złotych. Prowadzenie egzekucji z wyjawionego mienia nie wiąże się z kosztami dla wierzyciela, ponieważ zapłata za pracę komornika jest doliczana do długu i w pierwszej kolejności ściągana z majątku dłużnika.
