Bankowość i finanse to niezwykle złożone i skomplikowane kwestie, na temat których większość Polaków ma stosunkowo niewielkie pojęcie. Jeśli nie pracują oni w tej branży, ciężko wymagać od nich, aby poświęcali swój czas i energię na naukę czegoś tak trudnego i niezrozumiałego. Z drugiej strony, czy tego chcemy czy nie, pewne zagadnienia z tej tematyki mają realny wpływ na nasze codzienne życie, zwłaszcza, kiedy zapragniemy dokonać jakieś operacji finansowej (na przykład wziąć kredyt). Świetnym przykładem czegoś, o czym często wiemy niewiele i powinniśmy to zmienić, są stopy procentowe NBP. W takim razie czym jest stopa procentowa NBP i kto ją ustala? Stopy procentowe NBP – czym są i dlaczego warto je znać? Stopy procentowe NBP (Narodowego Banku Polskiego) mają duży wpływ na to, jak kształtuje się sytuacja finansowa w Polsce. Dzięki nim możliwe jest między innymi kontrolowanie inflacji i ilości pieniędzy w obrocie, co jest niezwykle istotne dla utrzymania równowagi gospodarczej. Nie istnieje jedna uniwersalna stopa procentowa NBP – jest ich wiele i odnoszą się one do wielu różnych aspektów polskiego rynku finansowego. Zarówno tych, które dotyczą konsumentów bezpośrednio (wysokości oprocentowania kredytów i pożyczek), jak i pośrednio (kosztów, z jakimi muszą się liczyć banki komercyjne przy pożyczaniu pieniędzy od banku centralnego, co jest częstą praktyką). Warto znać przynajmniej podstawowe stopy procentowe NBP, a konkretnie ich funkcję i przynajmniej orientacyjną wysokość. Wielokrotnie może się to okazać przydatne, a przy tym wymaga mniej wysiłku, niż prawdopodobnie podejrzewamy, z uwagi na fakt, że wiele stóp procentowych NBP pozostaje na niezmiennej wysokości od lat. Jakie są podstawowe stopy procentowe NBP? Wyróżniamy cztery podstawowe stopy procentowe NBP, które warto znać nawet, jeśli obecnie nie spłacamy i nie planujemy zaciągać żadnych zobowiązań finansowych – w końcu w każdej chwili sytuacja ta może się zmienić. Są to: stopa referencyjna stopa lombardowa stopa depozytowa stopa redyskontowa weksli. Jeśli chodzi o stopy procentowe banku centralnego, dla przeciętnego Polaka najbardziej istotna będzie stopa referencyjna, ale nie bez znaczenia jest również stopa lombardowa oraz stopa redyskontowa weksli. Stopa referencyjna Stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego określa rentowność emitowanych przez NBP siedmiodniowych bonów pieniężnych. Nie brzmi to szczególnie interesująco, ale w rzeczywistości ma bardzo duży wpływ na polski rynek kredytów hipotecznych. Wysokość stopy referencyjnej ma bowiem wpływ na wysokość zmiennej stopy procentowej WIBOR, którą doskonale zna zapewne każdy, komu przyszło zaciągać kredyt hipoteczny na dom czy mieszkanie, jak i również na wysokość odsetek ustawowych i odsetek maksymalnych. 1 Źródło: https://businessinsider.com.pl/twoje-pieniadze/stopy-procentowe-nbp-w-polsce-decyzja-rpp-8-stycznia-2020/pt641vv Stopa lombardowa Stopa lombardowa wyznacza cenę udzielenia przez bank kredytu lombardowego pod zastaw papierów wartościowych bankowi komercyjnemu. Była szczególnie istotna dla konsumentów do 2016 roku, ponieważ wcześniej jej czterokrotność stanowiła maksymalną wysokość odsetek od kredytu lub pożyczki. Aktualnie maksymalna wysokość odsetek zależna jest od wspomnianej powyżej stopy referencyjnej. Stopa depozytowa Stopa depozytowa ma znaczenie zwłaszcza dla banków komercyjnych, ponieważ od jej wysokości zależy, ile zarobią one, zakładając NBP jednodniowe lokaty. Lokaty te są możliwością na korzystne spożytkowanie nadwyżek środków, natomiast, o ile stopa depozytowa nie jest nieprzeciętnie wysoka, zarobek nie jest duży. Od kwietnia 2020 roku stopa depozytowa wynosi 0% co, jak łatwo się domyślić, czyni depozyty mało opłacalnymi. Stopa redyskontowa weksli Od wysokości stopy redyskontowej weksli zależne jest, po jakiej cenie bank centralny będzie skupował weksle od banków komercyjnych. Na stopę redyskontową weksli powinni zwrócić uwagę studenci, bowiem oprocentowanie kredytu studenckiego od momentu, kiedy należy zacząć go spłacać (czyli po 2 latach od ukończenia studiów) wynosi jej połowę. Od kwietnia 2020 roku stopa redyskontowa weksli wynosi 0,55%, co oznacza oprocentowanie kredytu studenckiego na poziomie 0,225%. Od kogo zależy wysokość stóp procentowych NBP? Stopy procentowe NBP zależne są od decyzji Rady Polityki Pieniężnej, organu banku centralnego, który realizuje ustanowioną przez państwo politykę pieniężną. Między innymi poprzez ustalanie odpowiednich do sytuacji gospodarczej stóp procentowych. Członkami RPP są osoby o ponadprzeciętnej wiedzy w zakresie finansów, wybrane przez Sejm, Senat i Prezydenta RP. Jej przewodniczącym jest zaś prezes Narodowego Banku Polskiego. Łącznie liczy ona 10 osób – 9 członków i przewodniczącego. W ostatnich latach Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała się nie podejmować decyzji o zmianie wysokości podstawowych stóp procentowych NBP – od 2015 roku pozostawały one niezmienne. Zmiana nadeszła dopiero w 2020 roku, wraz z kryzysem ekonomicznym wywołanym pandemią koronawirusa. Jaki wpływ stopy procentowe banku centralnego mają na oprocentowanie kredytów i pożyczek? Banki i pożyczkodawcy nie mają całkowitej dowolności w ustalaniu wysokości oprocentowania kredytów i pożyczek. Prawo określa wysokość odsetek ustawowych (które stosuje się, kiedy w umowie kredytu lub pożyczki nie zawarto informacji o oprocentowaniu), a także maksymalną wysokość odsetek. Odsetki ustawowe równe są sumie stopy referencyjnej NBP i 3,5%. W kwietniu 2020 roku jest to więc 4%, z uwagi na fakt, że stopa referencyjna jest równa 0,5%. Maksymalne odsetki, jak wskazuje sama ich nazwa, wyznaczają jaka może być maksymalna wysokość oprocentowania kredytu lub pożyczki. Równa się ona dwukrotności odsetek ustawowych, a więc aktualnie wynosi 8%. Stopy procentowe NBP mają również wpływ na oprocentowanie kredytów hipotecznych. Jak już wspomniano, stopa referencyjna wpływa również na wysokość stopy WIBOR, która z kolei jest, wraz z marżą banku, składnikiem oprocentowania kredytu hipotecznego. Najważniejsze stopy procentowe NBP - podsumowanie Stopy procentowe NBP nie są być może szczególnie ekscytującym tematem, ale mogą mieć znaczący wpływ na nasze życie, a przynajmniej na naszą sytuację finansową, jeśli zdarzyło nam się lub zdarzy w przyszłości zaciągnąć jakiś kredyt – czy to kredyt gotówkowy, czy hipoteczny, czy nawet kredyt studencki. Dlatego też warto znać podstawowe stopy NBP i co jakiś czas monitorować ich wysokość. Dzięki temu być może uda nam się na przykład uzyskać tańszy kredyt i w konsekwencji sporo oszczędzić. Musimy przy tym pamiętać, że na całkowity koszt kredytu lub pożyczki wpływa nie tylko jego oprocentowanie, ale także wiele innych czynników, takich jak prowizja za jego udzielenie bądź opłaty dodatkowe. W praktyce oznacza to, że nawet nisko oprocentowane zobowiązanie może być kosztowne i mało opłacalne. Dlatego też w trakcie poszukiwania korzystnej oferty powinniśmy zwracać uwagę nie tylko na samo oprocentowanie, ale także na inne parametry.
