Ocena jakości bieżącej działalności firm jest oparta na wielu czynnikach. Jednym z nich jest właśnie płynność finansowa. Określa ona zdolność do terminowego regulowania bieżących zobowiązań (standardowo krótkoterminowych). Analiza płynności finansowej polega na badaniu tzw. aktyw płynnych firmy, a także jej zasobów gotówkowych. Często ten wskaźnik będzie bardziej istotny niż na przykład zyski przedsiębiorstwa. Z tego artykułu dowiesz się: Czym jest płynność finansowa przedsiębiorstwa i dlaczego jest ważna dla jego sukcesu. Jak przeprowadzać analizę płynności finansowej, w tym z wykorzystaniem bilansu, rachunku zysków i strat oraz rachunku przepływów pieniężnych. Jakie są wskaźniki płynności finansowej i jak je interpretować. Jakie są skutki utraty płynności finansowej oraz zbyt wysokiej płynności, i jakie kroki można podjąć, aby zarządzać płynnością finansową w przedsiębiorstwie. Czym jest płynność finansowa? Co to jest płynność finansowa? Płynnością finansową firmy nazywamy jej zdolność do opłacania bieżących zobowiązań, pokrywania wierzytelności czy też spłacania należności, a także zakupowania produktów i usług, które są niezbędne dla dalszego funkcjonowania działalności. Jest to więc dość złożone pojęcie. W praktyce jednak dobra płynność finansowa oznacza, że dana firma odpowiednio radzi sobie ze spłatą bieżących zobowiązań, opłacaniem pracowników oraz potrzebnych narzędzi i zaopatrzenia. Warto wiedzieć, że istnieje kilka jej rodzajów: majątkowa – oznacza zdolność firmy do szybkiej zamiany aktywów na środki pieniężne, majątkowo-kapitałowa – to zdolność przedsiębiorstwa do opłaty zobowiązań krótkoterminowych (do 1 roku), płynność przepływów pieniężnych – zdolność działalności do zakupu niezbędnych towarów i usług przez dostępne środki pieniężne. Dobra płynność finansowa oznacza, że dana firma terminowo spłaca zobowiązania. Łatwo jednak ją nadwyrężyć. Jakiekolwiek opóźnienia w spłacie czy też niewystarczające aktywa przedsiębiorstwa wpływają na ten wskaźnik. Płynność finansową można jednak dość szybko odbudować. Firma musi jednak zwiększyć majątek, by było to możliwe – kredyty czy pożyczki również wpływają negatywnie. Dlaczego płynność finansowa jest istotna? Utrzymywanie płynności finansowej przedsiębiorstwa jest kluczowe dla jego odpowiedniego prosperowania. Jej brak może prowadzić nawet do bankructwa i upadku firmy. Oprócz tego płynność finansowa ma znaczenie przy ocenianiu zdolności kredytowej przez banki. Jej istotność można wyjaśnić na kilku poziomach. Płynność finansowa ma duże znaczenie z wielu powodów: zapewnia ciągłość operacyjną, umożliwia unikanie kar i dodatkowych kosztów, które mogłyby wynikać z nieterminowo opłacanych zobowiązań, buduje wiarygodność i zaufanie do danej firmy na rynku, co może pomóc przy negocjacjach z kontrahentami lub współpracach biznesowych, pozwala korzystać z ograniczonych czasowo okazji rynkowych jak niższe ceny potrzebnych materiałów czy narzędzi lub opłacalne warunki dotyczące konkretnych inwestycji, zapewnia stabilność finansową oraz długoterminowy rozwój, gwarantuje korzystniejsze warunki w bankach i firmach pożyczkowych, ponieważ wpływa pozytywnie na zdolność oraz historię kredytową. Utrata płynności finansowej może mieć poważne konsekwencje dla firmy, ponieważ wszystkie powyższe elementy będą wtedy zakłócone. Zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania zobowiązań i stabilnego działania jest jedną z najważniejszych kwestii, jeśli chodzi o przyszłość danego biznesu. Płynność finansowa to fundament, na którym opiera się stabilność, a także rozwój firmy. Bez niej przedsiębiorstwo musi mierzyć się z ryzykiem operacyjnym, inwestycyjnym czy nawet reputacyjnym. Wszystkie te elementy mogą mieć kluczowe znaczenie w przyszłym rozwoju biznesu. Jakie czynniki kształtujące płynność finansową powinien znać każdy przedsiębiorca? Należy pamiętać, że płynność finansowa to mocno złożone pojęcie w odniesieniu do firmy. Jej analiza jest rozbudowanym i wieloetapowym procesem. Wiemy jednak, że oznacza ona zdolność firmy do regulowania bieżących zobowiązań wobec kontrahentów, pracowników, a także rządu (np. ZUS, US). Wpływ na płynność ma szereg elementów, które są bezpośrednio związane z sytuacją finansową firmy. Oczywiście analiza może być przeprowadzana na różne sposoby. Mimo wszystko zawsze należy wziąć pod uwagę następujące czynniki kształtujące płynność finansową: długość cyklu operacyjnego firmy w danej branży, aktywa bieżące i ich płynność, wysokość kapitału własnego, udział zobowiązań finansowych w bieżącym zadłużeniu, wysokość zadłużenia i jego rodzaj, bieżące zobowiązania krótkoterminowe, metodologia zarządzania kapitałem, warunki rynkowe oraz gospodarcze, koszty zatrudnienia pracowników oraz opłacenia usług i towarów, warunki współpracy z kontrahentami. Czynników, które kształtują płynność finansową, jest jednak znacznie więcej. Nie wszystkie te elementy są rolą samej firmy. Warunki gospodarcze i rynkowe są niezależne od danego przedsiębiorstwa. Regulacje prawne lub koszty związanie z zatrudnieniem to także najczęściej elementy niezależne. Odpowiedzialne zarządzanie zasobami i budżetem pozwala zadbać o płynność finansową. Warto analizować bieżące zobowiązania, a następnie względem tego przygotowywać odpowiednią strategię. Przedsiębiorca powinien zawsze dbać o to, by wszelkiego rodzaju należności były regulowane w terminie. Firma musi również mieć pewne “zaplecze” – aktywa, które można sprawnie wykorzystać na rozwój, nieprzewidziane wydatki, kolejne inwestycje czy opłacanie bieżących zobowiązań. Przeczytaj również: Niezależność finansowa — czym jest i jak ją osiągnąć? Czym są wskaźniki płynności finansowej firmy? Analiza płynności finansowej umożliwia weryfikację kondycji firmy. Jest ona przeprowadzana na podstawie różnych metodologii oraz wskaźników. Wykorzystuje się w tym celu między innymi specjalne wzory, które pozwalają sprawnie ocenić płynność finansową przedsiębiorstwa. Są one przede wszystkim mierzalne, porównywalne, a także możliwe do zinterpretowania. Występują dwa rodzaje wskaźników płynności finansowej firmy: dynamiczne – uwzględniają nie tylko bieżące aktywa i środki pieniężne, ale także zdolność firmy do ich generowania w przyszłości, statyczne – je wykorzystuje się najczęściej przy ocenie płynności finansowej. Są oparte na informacjach, które dotyczą określonego momentu. Nie uwzględniają generowania środków w przyszłości. Wskaźników płynności finansowej jest sporo. Im więcej ich wykorzystamy, tym szerszy pogląd na kondycję firmy uzyskamy. Można jednak wyróżnić trzy podstawowe wskaźniki, z których przedsiębiorstwa korzystają najczęściej: wskaźnik bieżącej płynności finansowej – określa on stosunek aktyw firmy do bieżących zobowiązań. Powinien on mieścić się w przedziale od 1,2 do 2. Niższe wartości oznaczają niewypłacalność firmy, a wyższe to nadpłynność, wskaźnik szybkiej płynności finansowej – obrazuje kondycję firmy, biorąc pod uwagę tylko płynne aktywa, które mogą pokryć zobowiązania bieżące. Nie są tu wliczane zapasy przedsiębiorstwa, ponieważ ich szybkie spieniężenie może stanowić pewien problem. Wskaźnik szybkiej płynności jest więc stosunkiem aktyw firmy pomniejszonych o zapasy do zobowiązań bieżących. Powinien on mieścić się w przedziale między 1 a 1,2, wskaźnik natychmiastowej płynności finansowej – odzwierciedla, czy możliwe jest pokrycie bieżących zobowiązań, wykorzystując jedynie aktywa bieżące, wyłączając zapasy i należności. Wartość powinna tutaj wynosić między 0,1 a 0,2. Warto wiedzieć, że istnieją również wskaźniki sektorowe, które informują o płynności finansowej firmy. Są one przypisane do konkretnych branż. Powyższe pozycje to uniwersalne wskaźniki, które dają jedynie poglądowy obraz sytuacji finansowej firmy. Dokładna ocena wymaga bardziej precyzyjnych narzędzi. Wskaźniki sektorowe są co roku publikowane przez różne instytucje takie jak Komisja ds. Analizy Finansowej Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych. Jak obliczyć płynność finansową przedsiębiorstwa? Obliczenie płynności finansowej firmy jest stosunkowo proste – dotyczy to jednak wyłącznie wskaźników. Szczegółowa ocena może być bardziej skomplikowana. Same wskaźniki płynności finansowej wyliczymy jednak samodzielnie przy użyciu odpowiednich wzorów matematycznych. Bieżąca płynność finansowa Bieżąca płynność finansowa określa, jak firma radzi sobie ze spłatą bieżących zobowiązań. Do obliczeń wykorzystujemy następujący wzór: Wskaźnik bieżącej płynności finansowej = Bieżące aktywa / Bieżące zobowiązania Wynik nie powinien być niższy niż 1. Może to sygnalizować problemy z wypłacalnością przedsiębiorstwa, co często prowadzi do utraty płynności finansowej. Szybka płynność finansowa Ten wskaźnik uwzględnia wyłącznie bieżące aktywa z wyłączeniem zapasów, które mogą sprawnie pokryć bieżące zobowiązania. Obliczamy go przy użyciu następującego wzoru: Wskaźnik szybkiej płynności finansowej = (Bieżące aktywa – Zapasy) / Bieżące zobowiązania Wynik pokazuje, o ile bieżące aktywa są większe od zobowiązań. Jeżeli wskaźnik wynosi mniej niż 1, oznacza to niewypłacalność. W takiej sytuacji bieżące aktywa firmy nie wystarczą na spłatę zobowiązań – konieczne jest korzystanie z dodatkowych zapasów. Natychmiastowa płynność finansowa W tym przypadku brane pod uwagę są wyłącznie środki pieniężne firmy, które mogą zostać przeznaczone na spłatę zobowiązań. Wzór wygląda więc następująco: Wskaźnik natychmiastowej płynności finansowej = Środki pieniężne / Bieżące zobowiązania Jeżeli ten wskaźnik wynosi mniej niż 0,1, najpewniej firma dysponuje zbyt niskimi środkami w porównaniu do zobowiązań. Przedsiębiorstwa powinny mieć szybko dostępną gotówkę na bieżące wydatki – jej brak oznacza niższą płynność finansową. Jak poprawić płynność finansową firmy? Płynność finansowa jest dla firmy niezwykle istotna. Jej utrata może prowadzić nawet do niewypłacalności, bankructwa czy po prostu zamknięcia działalności. Warto jednak wiedzieć, że możliwa jest poprawa płynności finansowej przedsiębiorstwa. Jak poprawić płynność finansową? Bardzo ważna kwestia to odpowiednie zarządzanie należnościami. Monitorowanie płatności oraz ściąganie wierzytelności od kontrahentów mogą znacząco poprawić płynność finansową. Firmy w tym celu wprowadzają dedykowane procesy. Nie jest to mimo wszystko jedyne rozwiązanie. Uwalnianie środków z zamrożonych wierzytelności jest także możliwe przez wykorzystanie takich usług jak faktoring czy też forfaiting. Dzięki nim przedsiębiorca otrzymuje pieniądze z faktur oraz weksli przed ich ostatecznym terminem płatności. Zwykle całe ryzyko pozostaje po stronie firmy faktoringowej lub forfaitingowej. Warto wiedzieć, że z takich usług mogą korzystać zarówno ogromne korporacje, jak i mniejsze firmy. Dostępny jest mikrofaktoring przewidziany specjalnie dla niewielkich przedsiębiorstw. Środki uzyskane z zamrożonych wierzytelności znacząco poprawią płynność finansową. Istotne jest jednak również odpowiednie zarządzanie zapasami. Nie powinno ich być zbyt dużo, ponieważ powoduje to nadpłynność. Przedsiębiorcy powinni więc unikać nadmiernego przechowywania zapasów – wtedy spora część środków może zostać zamrożona. W niektórych przypadkach finansowanie dłużne jak kredyty czy pożyczki również poprawia płynność finansową. Tego rodzaju produkty muszą być jednak precyzyjnie dobrane do potrzeb i możliwości przedsiębiorstwa. Nieodpowiednio dobrany kredyt negatywnie wpłynie na płynność finansową. Firmy powinny także dbać o odpowiednie planowanie budżetu oraz prognozowanie. Należy eliminować niepotrzebne koszty, analizować przeprowadzane inwestycje, a także ograniczać niektóre wydatki. Dobrym rozwiązaniem jest także skorzystanie z pomocy eksperta finansowego. Jakie są metody zarządzania płynnością finansową działalności? Zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie oraz stałe jej monitorowanie to kluczowe elementy, jeśli chodzi o odpowiednie prosperowanie biznesu. Istnieje sporo metod, dzięki którym przedsiębiorcy mogą zapanować nad przepływem pieniędzy: prognozowanie – przewidywanie wpływów i wydatków pozwala przedwcześnie zidentyfikować potencjalne problemy, monitorowanie wskaźników – wskaźniki płynności finansowej pozwalają szybko ocenić zdolność firmy do regulowania zobowiązań, zarządzanie należnościami – jak najszybsze inkasowanie płatności od klientów zwiększa bieżące środki pieniężne firmy. Wierzytelności długoterminowe można natomiast traktować jako zapasy, zarządzanie zobowiązaniami – polega na negocjacji terminów i warunków spłaty z kontrahentami, zarządzanie zapasami – odpowiedni ich poziom minimalizuje zamrożenie kapitału w niepotrzebnych zasobach, hedging – niektóre instrumenty finansowe zabezpieczają przed ryzykiem kursowym i cenowym. To pozwala stabilizować przepływ pieniędzy Bardzo często firmy wykorzystują zaawansowane systemy informatyczne, by zarządzać finansami firmy. Warto zwrócić uwagę na wszystkie powyższe elementy. Przedsiębiorca powinien zwiększać płynność finansową tam, gdzie to tylko możliwe – firma w ten sposób będzie miała możliwość szybszego rozwoju, a także jej działalność stanie się stabilniejsza. Jakie są skutki utraty płynności finansowej? Najczęściej utrata płynności finansowej ma poważne i wielostronne konsekwencje dla firmy. Najważniejszym oraz najbardziej dotkliwym skutkiem jest oczywiście niewypłacalność. Występują opóźnienia w płatnościach dla dostawców i pracowników, a także konieczne jest często poniesienie dodatkowych kosztów w formie kar oraz odsetek. Utrata płynności finansowej najczęściej prowadzi do stopniowego pogłębiania zadłużenia, jeżeli przedsiębiorca nie zareaguje odpowiednio szybko. Firma, która nie radzi sobie z bieżącymi zobowiązaniami, traci również wiarygodność i reputację, a także zaufanie inwestorów. Wpływa to więc bezpośrednio na pozycję rynkową przedsiębiorstwa. Często problemy z płynnością wymagają także restrukturyzacji, cięć kosztów czy nawet postępowania upadłościowego w ostateczności. Oznacza to więc silne zachwianie działania firmy lub całkowite zakończenie działalności. W skrajnych przypadkach utrata płynności finansowej prowadzi do konfliktów prawnych. Wtedy przedsiębiorca musi mierzyć się ze sporami sądowymi, które zakładają nieopłaceni wierzyciele. Przeczytaj również: Problemy finansowe mikrofirm – jak sobie z nimi radzić? Na czym polega kredyt obrotowy? Co to jest kredyt gospodarczy i jakie ma rodzaje? Finansowanie spółek – co trzeba wiedzieć?
