Cesja wierzytelności to nic innego jak specjalny rodzaj umowy cywilnoprawnej. Taki dokument jest podstawą do przeniesienia wierzytelności na inny podmiot, czyli osobę fizyczną lub prawną. Cesja oznacza wyłącznie, że prawa do ubiegania się o należności zyskuje ktoś inny, a początkowy wierzyciel je traci. W tym artykule przybliżymy, na czym polega takie przeniesienie. Czym jest cesja wierzytelności? Definicja Cesja wierzytelności jest regulowana przez Kodeks cywilny w art. 509. Każdy wierzyciel może przenieść należność na inną osobę, o ile procedura nie sprzeciwia się ustawie, umowie lub właściwości zobowiązania. Ta procedura jest nazywana właśnie cesją wierzytelności. Przeniesienie należności z jednego wierzyciela na innego często określa się także przelewem. To swego rodzaju umowa między cedentem a cesjonariuszem. Proces nie wymaga zgody dłużnika. W cesji wierzytelności udział biorą tylko wierzyciele oraz osoby trzecie, czyli cesjonariusze. Treść zobowiązania nie ulega tutaj zmianie. Wierzytelność ma dokładnie takie same zasady, jedynie zmienia się jej właściciel. Przykładem takiego procesu jest korzystanie z giełdy długów. Po zakupieniu wierzytelności, mamy do niej pełne prawa – cedent traci je w 100%. Warto zauważyć, że nowy właściciel długu może dochodzić swoich należności na dowolne sposoby, oczywiście zgodne z prawem. Cesja wierzytelności sprawia, że dłużnik musi opłacić zobowiązanie dla innej osoby fizycznej lub prawnej. Istota umowy pozostaje jednak dokładnie taka sama. Dłużnik nie jest tutaj stroną – pozostaje poza całym procesem cesji. Umowa zostaje zawarta między poprzednim i nowym wierzycielem. Cesja to przeniesienie przez właściciela długu wierzytelności wraz z wchodzącymi w jej skład prawami dla osoby trzeciej. Z taką sytuacją można spotkać się stosunkowo często i jest ona powszechnie wykorzystywana przez firmy windykacyjne, przedsiębiorców itd. Warto wiedzieć oczywiście, kim jest wierzyciel, by odpowiednio rozumieć pojęcie cesji. Cesja wierzytelności – co może być jej przedmiotem? Cesja wierzytelności odnosi się do długu, który powstał. Co może być jej przedmiotem? Każda zbywalna wierzytelność lub jej część, która jest zgodna z obowiązującymi przepisami prawa. Warto wiedzieć, że przeniesione mogą zostać nawet należności związane z hipoteką czy też zastawem. Cesja wierzytelności jest także sporadycznie przeprowadzana w odniesieniu do zobowiązań przyszłych, które nie istnieją, kiedy umowa zostaje zawarta. Oznacza to więc, że przenieść można niemal dowolne należności. Nie jest nawet wymagana żadna interakcja z dłużnikiem. Oczywiście cesja wierzytelności będzie możliwa, jeżeli zewnętrzne warunki jej nie wykluczają. Może to być na przykład zapis w umowie, ustawa czy inne okoliczności. Gdy wierzytelność można przenieść, może dotyczyć dowolnej sumy pieniędzy. Nie ma co do tego żadnych prawnych ograniczeń. Co powinna zawierać umowa cesji wierzytelności? Taki dokument nie ma prawnie określonej formy. Cesja wierzytelności może być przeprowadzona na podstawie umowy sprzedaży, zlecenia, darowizny czy też zamiany. Spółki również mogą wystawić odpowiedni dokument. Ważne są jednak pewne elementy, które koniecznie powinny znaleźć się w umowie. Najistotniejsze będzie to, by dokument był zawarty na piśmie. Obie strony powinny podpisać umowę. W ten sposób wszelkie postanowienia i warunki zostaną zabezpieczone. Warto wiedzieć, że umowa cesji wierzytelności może być też sporządzona pod postacią aktu notarialnego. Wtedy strony muszą wyrazić odpowiednią chęć. Umowa powinna zawierać szereg istotnych informacji: dane obu stron, wartość wierzytelności, tytuł prawny do wierzytelności, termin spłaty, określenie momentu przeniesienia wierzytelności, opis przedmiotu wierzytelności, prawa i obowiązki wierzyciela, prawa i obowiązki dłużnika, zapis o obowiązku zawiadomienia dłużnika o przeprowadzeniu cesji. W razie niejasności warto skorzystać z pomocy doradcy finansowego. Umowa cesji wierzytelności jest prawną podstawą dla przeniesienia należności na osobę trzecią. Ten dokument sprawia, że prawa do danego zobowiązania należą do konkretnego właściciela. Musi on być przygotowany zgodnie z przepisami prawa. Czyja zgoda na cesję wierzytelności jest wymagana? Przepisy prawa mówią, że umowa cesji wierzytelności nie wymaga zgody dłużnika. Stronami jest tylko obecny oraz przyszły właściciel wierzytelności. Do zawarcia umowy będzie więc konieczne podpisanie jej przez cedenta i cesjonariusza. Wyłącznie zgody tych osób fizycznych lub prawnych są koniecznością. Mimo wszystko istnieją także pewne wyjątki. Dłużnik może zastrzec w umowie konieczność wyrażenia przez niego zgody na przeniesienie wierzytelności. Wtedy również jego zdanie będzie kluczowe przy przenoszeniu zobowiązania. Cesja wierzytelności w takiej sytuacji nie może zostać przeprowadzona, jeżeli dłużnik nie wyrazi zgody. Jest to dość konkretny rodzaj zobowiązania. Należy pamiętać, że obowiązkiem zbywcy podczas cesji wierzytelności jest poinformowanie dłużnika o całym procesie. To bardzo istotne, by osoba zobowiązana wiedziała, kto będzie nowym właścicielem długu. Mimo że założenia i warunki umowy pozostają niezmienione, znajomość wierzyciela jest kluczowa, jeśli chodzi o zobowiązania finansowe lub dowolne inne. Jeżeli cesja wierzytelności zostanie przeprowadzona bez poinformowania dłużnika lub jego zgody (gdy istnieje odpowiedni zapis w umowie), proces może zostać uznany za nieważny. Wszystkie kroki muszą być wykonywane zgodnie z przepisami prawa. Czy podważenie cesji wierzytelności jest możliwe? Zasady dotyczące cesji wierzytelności reguluje kodeks cywilny. Mówi on, że w niektórych przypadkach cały proces może zostać podważony. Musi jednak wystąpić do tego pewna podstawa prawna: brak uzgodnienia strony dłużnika – jeżeli dłużnik nie zostanie poinformowany o cesji lub nie wyraził zgody, kiedy to konieczne, może on podważyć przeniesienie wierzytelności; nieważność cesji – gdy została ona przeprowadzona wbrew obowiązującym przepisom, może zostać podważona nie tylko przez dłużnika; przejście tylko części składników wierzytelności – jeżeli pierwotny wierzyciel przekaże zaledwie część składników niezgodnie z umową, cesja może zostać podważona; sprzeczność z umową pierwotną – jeżeli umowa zawiera klauzule, które uniemożliwiają wykonanie cesji, a zostanie ona przeprowadzona, może ostatecznie zostać podważona; nieprawidłowości formalne – naruszenie wymagań formalnych określonych przez prawo (np. niekompletna umowa cesji), również jest podstawą do podważenia procesu. Cesja wierzytelności może w niektórych przypadkach zostać podważona. Oznacza to, że umowa zostaje całkowicie anulowana. Wtedy pozostaje ten sam wierzyciel, a żadne prawa nie zostają przekazane. Dla dłużnika również sytuacja pozostaje niezmieniona. Czym jest cesja wierzytelności na bank? Oznacza to przeniesienie praw do wierzytelności ze strony cedenta na bank, który pełni rolę cesjonariusza. Taki rodzaj cesji wierzytelności występuje między innymi w związku z przekazywaniem zobowiązania, będącego przedmiotem umów finansowych. Najczęściej przeniesienie należności na bank dzieje się podczas kupowania mieszkania lub domu przy pomocy kredytu hipotecznego. Niezbędne jest często wykupienie ubezpieczenia nieruchomości. W tym procesie występuje przeniesienie zabezpieczenia w postaci cesji wierzytelności na bank. Dla kredytodawcy stanowi to istotne ubezpieczenie. Bank otrzyma środki, by pokryć konieczne koszty kredytu w przypadku wystąpienia ryzyk wymienionych przez polisę. Zabezpieczenie musi zostać przeniesione jako cesja wierzytelności, by kredytodawca mógł od razu zareagować środkami, jeżeli wystąpi zagrożenie niewypłacalności. Ten element to w skrócie konieczność przy kredytach hipotecznych. Pod postacią cesji wierzytelności dłużnik przenosi na bank prawa do odszkodowania wypłacanego z powodu ryzyk wymienionych w polisie przez towarzystwo ubezpieczeniowe. W takiej sytuacji kredytobiorca nie otrzymuje żadnych środków. Tego rodzaju formy zabezpieczenia kredytu są bardzo popularne. Cesja wierzytelności a komornik – jak wygląda ta zależność? Wiele zależy tutaj od chwili doręczenia pozwu. Po jego otrzymaniu może zostać przeprowadzona cesja wierzytelności. Nie generuje to żadnych dodatkowych skutków ubocznych. Warto jedynie wiedzieć, że nabywca wierzytelności może za zgodą obu stron wstąpić do procesu sądowego na miejsce dotychczasowego powoda. Wtedy możliwe jest zgłoszenie przystąpienia w charakterze interwenienta ubocznego. Przed doręczeniem pozwu cesja wierzytelności ma pewne istotne konsekwencje. Przede wszystkim to natychmiast sprawia, że powód traci legitymację w procesie sądowym. Wyjątkiem są jedynie sprawy rozpoznawane w postępowaniu uproszczonym. Jeżeli wierzyciel zamierza przeprowadzić cesję, powinien to zrobić już w czasie trwania procesu sądowego po otrzymaniu pozwu lub jeszcze przed rozpoczęciem całego postępowania. Inaczej ciągnie to za sobą konsekwencje i jest prawnie problematyczne – sporadycznie wymaga nawet interwencji prawnika.
