W ostatnim czasie w świecie finansów często spotkać można parę wyrażeń „WIBOR POLONIA”. O co w tym wszystkim chodzi? Całe zamieszanie zaczęło się w kwietniu 2022 r. Właśnie wtedy rząd ogłosił zamiar stworzenia specjalnej tarczy dla kredytobiorców. Decyzja podyktowana została złą sytuacją finansową wielu zadłużonych Polaków. Szybkie wzrosty inflacji oznaczają dla wielu z nich poważne kłopoty ze spłatą rat kredytów. Co mają do tego POLONIA i WIBOR? Okazuje się, że bardzo dużo. Otóż najważniejszym elementem programu pomocy jest likwidacja wskaźnika referencyjnego WIBOR. Odkąd ogłoszona została decyzja, spekuluje się na temat godnego następcy tego ważnego indeksu. Czy od roku 2023 będziemy posługiwać się stawką POLONIA zamiast WIBOR? Stawka POLONIA a WIBOR – charakterystyka wskaźników Zanim zastanowimy się, czy zmiana WIBOR na POLONIA to realistyczny scenariusz, warto poznać lepiej oba wskaźniki. POLONIA to stawka wyznaczana przez Narodowy Bank Polski (NBP) na podstawie transakcji na rynku międzybankowym. Wynik uzyskiwany metodą średniej ważonej odzwierciedla oprocentowanie jednodniowych depozytów. Wskaźnik WIBOR (Warsaw Interbank Offer Rate) to stopa referencyjna, która pokazuje koszty kredytów udzielanych sobie nawzajem przez banki. To jedna z kluczowych wartości determinujących sytuację w polskim systemie finansowym. Koszt pozyskania finansowania przez bank ma bowiem bezpośredni wpływ na oprocentowanie kredytów klientów indywidualnych. WIBOR jest podstawą kalkulacji rat wielu kredytów o zmiennym oprocentowaniu, w tym kredytów hipotecznych. Systematyczny wzrost wartości wskaźnika referencyjnego znacznie przyczynił się więc do problemów finansowych kredytobiorców. Stawka POLONIA a WIBOR – czym się różnią? Przede wszystkim sposobem ustalania. POLONIĘ oblicza się na podstawie średniej arytmetycznej. Do kalkulacji WIBOR-u używa się skomplikowanego systemu kaskady danych. Mówiąc o parze WIBOR POLONIA nie sposób nie zauważyć też różnic czasowych. Pierwszy indeks publikuje się jeszcze przed południem, drugi – w okolicach godziny 17. Właśnie dlatego POLONIA ma wielu zwolenników. Uwzględnia bowiem transakcje z całego dnia, jest więc wskaźnikiem nieco bardziej realistycznym. POLONIA zamiast WIBOR-u, czy to możliwe? Kiedy nastąpi zmiana? Okres obowiązywania stawki referencyjnej WIBOR, zgodnie z zapowiedziami, dobiega końca wraz pożegnaniem roku 2022. To oznacza, że nowy wskaźnik musi wejść w życie 1 stycznia 2023 r. Czy wprowadzenie stawki POLONIA zamiast WIBOR to realistyczny scenariusz? Eksperci są podzieleni co do kwestii, czy POLONIA zamiast WIBOR to rzeczywiście najlepsze możliwe rozwiązanie. Jednym z najważniejszych argumentów jest kwestia zahamowania wzrostu rat kredytów, m.in. hipotecznych. Czy zmiana WIBOR na POLONIA osiągnie ten cel? Przyjrzymy się temu za chwilę. Mówi się, że ze względu na godzinę notowań, POLONIA nieco lepiej odzwierciedla sytuację na rynku. Do pewnego stopnia rzeczywiście tak jest. Pamiętajmy jednak, że stawka dotyczy kosztów międzybankowych depozytów, a nie pożyczek. Z tego względu uważa się, że jako wskaźnik referencyjny kredytów gotówkowych jest mniej adekwatna niż WIBOR. W rozważaniach „POLONIA a WIBOR” i czy taka zamiana ma szansę zaistnieć, nie możemy zapomnieć o ważnej kwestii formalnej. Otóż według rozporządzenia BMR opartego na przepisach obowiązujących w Unii Europejskiej, POLONIA to indeks, nie wskaźnik referencyjny. Jeśli jednak POLONIĘ zacznie się wykorzystywać jako element oprocentowania kredytów, stawka zacznie spełniać wymogi administracyjne. Gdy spojrzymy więc na kwestie prawne, POLONIA ma więc szansę stać się następcą WIBOR-u jako pełnoprawny wskaźnik referencyjny. POLONIA vs WIBOR – kto skorzystałby na zmianie? Dlaczego wskaźnik POLONIA jest jednym z głównych kandydatów do zastąpienia WIBOR-u? Żeby odpowiedzieć na to pytanie, przyjrzyjmy się wartościom osiąganym przez obie stawki. 5 października 2022 r. wskaźnik WIBOR 3M wynosił 7,33%, a WIBOR 6M – 7,49%. Tego samego dnia NBP zanotowało stawkę POLONIA na poziomie 6,68%. Gołym okiem widać różnicę – w konfrontacji WIBOR vs POLONIA ten drugi wskaźnik zdecydowanie wygrywa. Oczywiście patrzymy na sytuację z punktu widzenia kredytobiorcy. Gdyby wskaźnikiem referencyjnym oprocentowania kredytów o zmiennej stopie procentowej była stawka POLONIA, dzisiejsze raty byłyby zdecydowanie niższe. WIBOR a POLONIA – czy wybór na pewno jest oczywisty? Okazuje się, że niestety nie. Przedstawione wyżej wartości stawek referencyjnych dotyczą bowiem sytuacji z początku października 2022 r. Wtedy różnica między wartościami wskaźników POLONIA vs WIBOR były znaczące. Nie zawsze jednak tak się działo. W przeszłości dochodziło do sytuacji, w których obie stawki były do siebie zbliżone. POLONIA i WIBOR to bowiem wielkości odzwierciedlające realną sytuację w systemie finansowym. Nie da się więc przewidzieć, czy taka zmiana zawsze będzie korzystna dla kredytobiorców.
