Wielu Polaków preferuje pożyczać pieniądze od rodziny czy przyjaciół, a nie instytucji finansowych. Chociaż takie rozwiązanie może być mniej sformalizowane pod kątem weryfikacji zdolności kredytowej i zazwyczaj nie wymaga złożenia wniosku, to nie oznacza, że nie wiążą się z nim żadne formalności. Bardzo ważna jest chociażby kwestia podatku od czynności cywilnoprawnych. Warto wiedzieć, w jakich przypadkach nie będzie obowiązku jego opłacenia, a kiedy będzie trzeba samodzielnie go obliczyć i uregulować. Warto pamiętać, że nawet, jeśli jest to pożyczka zwolniona z PCC, pojawi się konieczność złożenia odpowiednich dokumentów do Urzędu Skarbowego. Pożyczka zwolniona z PCC – czym jest podatek od czynności cywilnoprawnych? Podatek od czynności cywilnoprawnych obejmuje między innymi umowy kupna i sprzedaży, umowy dożywocia, niektóre darowizny, a także pożyczki. Obowiązek jego opłacenia powstaje w momencie podpisania rzeczonej umowy i spada on na pożyczkobiorcę. Dotyczy on pożyczek prywatnych, a więc udzielanych na przykład między członkami rodziny czy znajomymi – nie dotyczy pożyczek zaciąganych w firmach pożyczkowych. Podstawą do obliczenia wysokości podatku jest wartość przedmiotu transakcji, bez doliczania dodatkowych opłat (na przykład odsetek w przypadku umowy pożyczki). Reguluje go ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. W zależności od typu transakcji, PCC może wynosić od 0,1% do 2%. Wyjątkiem jest podatek od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej, który ma stałą wysokość i wynosi 19 złotych. Obecnie podatek od pożyczki wynosi 0,5% jej wartości, czyli na przykład w przypadku pożyczki na kwotę 10 000 złotych wyniesie on 50 złotych. 1 Źródło: https://prnews.pl/jak-polacy-pozyczaja-i-oddaja-pieniadze-10570 Jakich transakcji nie obejmuje PCC? Transakcja jest wyłączona z PCC, jeśli istnieją w jej przypadku podstawy do opodatkowania podatkiem VAT. Nie może ona jednocześnie zostać opodatkowana zarówno VAT-em, jak i podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Podatek VAT może mieć zastosowanie, jeśli pożyczkodawca jest płatnikiem VAT, szczególnie, jeśli udzielanie pożyczek jest trzonem jego działalności. Co więcej, nie będzie konieczności opłacania PCC, jeśli umowa dotyczy między innymi kwestii: alimentacyjnych, opieki, kurateli i przysposobienia, ubezpieczenia społecznego, ubezpieczenia zdrowotnego lub opieki społecznej, zatrudnienia, świadczeń socjalnych oraz wynagrodzeń za pracę, nauki, szkolnictwa i oświaty pozaszkolnej, a także zdrowia. Warto wspomnieć, że z obowiązku opłacania PCC są też zwolnione określone podmioty, takie jak Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego oraz osoby nabywające na własny użytek m.in. sprzęt rehabilitacyjny czy wózki inwalidzkie. Kiedy pożyczka jest zwolniona z PCC? Pożyczka zwolniona z PCC to zazwyczaj pożyczka w rodzinie. Na całkowite zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych mogą liczyć osoby znajdujące się w zerowej grupie podatkowej, a więc: małżonek zstępni (syn, córka, wnuki) wstępni (matka, ojciec, dziadkowie) rodzeństwo ojczym macocha pasierb. Warunkiem zwolnienia z podatku jest złożenie przez pożyczkobiorcę odpowiedniego formularza we właściwym urzędzie skarbowym w ciągu 14 dni od zawarcia umowy. Konieczne jest także, aby pieniądze zostały przekazane przelewem na rachunek bankowy pożyczkobiorcy lub poprzez przekaz pocztowy. Nie ma możliwości skorzystania ze zwolnienia w przypadku pożyczek przekazywanych w gotówce. Zwolnienie obejmuje całość pożyczki, niezależnie od jej kwoty, w związku z czym podatek będzie zawsze wynosił 0 złotych. Pożyczka zwolniona z PCC – częściowe zwolnienie dla I grupy podatkowej Dla osób znajdujących się w I grupie podatkowej przysługuje dodatkowo kwota wolna od podatku, wynosząca 9 637 złotych (do kwoty tej wliczana jest nie tylko nowa pożyczka, ale również wszystkie inne z okresu ostatnich 5 lat). I grupa podatkowa składa się ze wszystkich wymienionych wcześniej osób, które należą do grupy zerowej, a także z teściów, zięcia i synowej. W praktyce oznacza to, że osobom, które należą do grupy zerowej, bardziej opłaca się skorzystać z całkowitego zwolnienia z podatku. Teściowe, zięć i synowa nie mają takiej możliwości, więc pozostaje im wykorzystać kwotę wolną od podatku. Jeśli nie zostanie ona przekroczona, podatek wyniesie 0 złotych (ale i tak będzie trzeba zgłosić pożyczkę w ciągu 14 dni od jej zaciągnięcia). W przypadku przekroczenia kwoty wolnej od podatku PCC jest naliczany tylko od tej części pożyczki, która ją przekracza, a nie od wartości całego zobowiązania. Zwolnienie z PCC dla osób niespokrewnionych W przypadku osób, które nie należą do najbliższej rodziny (przyjaciół, znajomych, czy też osób całkowicie obcych) również istnieje kwota wolna od PCC i wynosi ona 1000 złotych. Przed zmianami wprowadzonymi w 2018 roku wynosiła ona 5000 złotych w ciągu 3 lat pożyczonych od jednej osoby (przy czym zadłużenie u wielu osób nie mogło przekroczyć 25 000 złotych), postanowiono jednak ją obniżyć. Co więcej, podatku od czynności cywilnoprawnych nie trzeba opłacać w przypadku pożyczek udzielanych przez przedsiębiorców, który nie mają swojej siedziby na terytorium Polski, a prowadzą działalność w zakresie udzielania pożyczek lub kredytów. PCC nie dotyczy także między innymi pożyczek udzielanych przez wspólników spółce kapitałowej. Podobnie w przypadku pożyczek zaciąganych w kasach i funduszach zakładowych, udzielanych z funduszów związków zawodowych czy spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych. 2 Źródło: https://prnews.pl/jak-polacy-pozyczaja-i-oddaja-pieniadze-10570 Nieopłacony podatek za pożyczkę – z jakimi wiąże się konsekwencjami? Jeśli pożyczka nie zostanie zgłoszona na czas, a podatek nie zostanie w całości opłacony, można spodziewać się poważnych konsekwencji w przypadku wykrycia tego typu sytuacji. Przede wszystkim będzie to podstawą do nałożenia przez urząd skarbowy wyższej stawki podatku, wynoszącej 20%. Oznacza to, że na przykład w przypadku pożyczki opiewającej na 10 000 złotych, zamiast 50 złotych podatku, pożyczkobiorcy przyjdzie zapłacić 2000 złotych. Należy pamiętać, że chociaż pożyczkobiorca i pożyczkodawca mogą między sobą ustalić, kto pokryje koszt podatku, jego zgłoszenie i opłacenie jest obowiązkiem podatkowym pożyczkobiorcy. W związku z tym to wobec niego będzie wysuwał żądania urząd skarbowy. W jaki sposób należy opłacić PCC za pożyczkę? W pierwszej kolejności pożyczkobiorca powinien sam obliczyć, ile w jego przypadku będzie wynosił podatek. Jeśli jest to pożyczka zwolniona z PCC, będzie on zerowy, natomiast w innych sytuacjach należy pomnożyć kwotę pożyczki razy 0,5%. Należy być ostrożnym podczas obliczania kwoty podatku i jego wpłacania, aby nie popełnić w tym zakresie błędu. Kolejny krok to wypełnienie formularza PCC-3, wskazując w nim m.in. wysokość pożyczki i kwotę podatku do opłacenia. Formularz można wypełnić przez Internet, a następnie podpisać go podpisem kwalifikowanym. Nie ma natomiast możliwości podpisania go profilem zaufanym. Formularz należy złożyć w odpowiednim dla miejsca zamieszkania urzędzie skarbowym. Następnie (o ile podatek nie jest zerowy) trzeba wpłacić wskazaną w formularzu kwotę na rachunek urzędu, czy to bezpośrednio w kasie, czy przelewem. Pożyczka zwolniona z PCC – podsumowanie Jak widać, pożyczka zwolniona z PCC może wystąpić w wielu przypadkach – przede wszystkim przy pożyczkach rodzinnych, ale nie tylko. Warto o tym wiedzieć, aby niepotrzebnie nie opłacać podatku, którego można w pełni legalnie uniknąć. Trzeba jednak pamiętać, aby odpowiednio szybko złożyć niezbędne dokumenty – w przeciwnym wypadku zostanie nałożona karna stawka podatku w wysokości 20% wartości pożyczki. Dla porównania, normalna stawka podatku od czynności cywilnoprawnych dla pożyczek wynosi 0,5% (została obniżona od początku 2019 roku – wcześniej wynosiła 2%).
